Nine Sacred Woods en het Noodvuur
Over rituelen en genezen
Vorige week schreef ik over de Els. Een wilde dame, boom van oerkracht en beweging.
Ze heeft heel wat losgemaakt en ik heb prachtige en ontroerende reacties gekregen van lezers die herkenning, bevestiging of juist motivatie vonden in haar woorden.
Dan glunder ik van oor tot oor, dankbaar voor het werk dat ik mag doen.
In het artikel noemde ik dat de Els wordt gezien als één van de houtsoorten van de Nine Sacred Woods, en ik beloofde dat ik daar nog op terug zou komen. Dus hier gaan we.
The Nine Sacred Woods
De term ‘The Nine Sacred Woods’ klinkt heerlijk magisch en doet gelijk wegdromen over eeuwenoude rituelen. Toch is het geen oeroude spreuk, maar een moderne term die voor het eerst opduikt in het boek The White Goddess van dichter Robert Graves (1948).
In dit boek probeert Graves een ‘oer-poëtisch alfabet’ samen te stellen waarin elke letter overeenkomt met een boom, wat we nu kennen als de Celtic Tree Calendar. Hij koppelde er mythologie, seizoenen en magische getallen aan, en noemde in zijn poëzie regelmatig ‘de negen heilige bomen die het vuur voeden’.
Gerald Gardner, de grondlegger van Wicca, las Graves gretig en nam veel van zijn symboliek over. In de lange versie van de Wiccan Rede duikt dan ook de regel op: ‘Nine woods in the cauldron go, burn them quick and burn them slow.’ Dat zinnetje werd het zaadje van wat later “The Nine Sacred Woods of the Beltane Fire” ging heten.
Negen bomen, elk met hun eigen kracht
Volgens Wicca-tradities wordt het Beltane-vuur, het heilige voorjaarsvuur, gevoed met hout van negen verschillende bomen, elk met een eigen kracht. De lijsten variëren, maar je vindt vaak:
- Berk - nieuw begin, zuivering
- Eik - kracht, stabiliteit
- Lijsterbes - bescherming
- Wilg - intuïtie, maankracht
- Els - transformatie, brug tussen werelden
- Meidoorn - hart, liefde, vruchtbaarheid
- Hulst - moed, winterkracht
- Hazelaar - wijsheid, inzicht
- Appel - overvloed, verbondenheid met de Andere Wereld
Dit is dus geen historisch Keltisch gebruik, maar een modern ritueel, ontstaan uit poëzie van Robert Graves, het werk van Gerald Gardner en latere aanvullingen.
Het noodvuur
Toch zit er een oeroude kern in die we terugvinden in zowel de Keltische als Germaanse cultuur, waarin het getal negen heilig is. Als we specifiek gaan kijken naar de Noorse volksmagie, dan zien we hier een soortgelijk ritueel terug, ‘The needfire’, en dit is waar het pas echt interessant wordt.
The needfire was een ritueel noodvuur dat ontstoken werd in tijden van ziekte, onheil of dreigend gevaar. Alle bestaande vuren in dorp of boerderij werden gedoofd, waarna men, met wrijving tussen hout, een nieuw vuur maakte. Meestal door negen mannen, of met hout van negen verschillende bomen.
Het vuur werd beschouwd als heilig en zuiverend. Het vee werd erdoorheen geleid om ziekte te verdrijven, melk- en watergerei werd erin gezuiverd, mensen haalden er vonken uit om hun haardvuren opnieuw te ontsteken.
Ritueel van herstel en vertrouwen
Dit was geen simpel bijgeloof, maar een ritueel van herstel en vertrouwen. Wanneer men geen oorzaak of genezing kende, gaf het ritueel richting en houvast. Het nieuwe vuur symboliseerde reiniging, hergeboorte en een rotsvast geloof dat het leven weer in balans zou komen.
Het gebruik van negen zien we veel terug in de Noorse volksgeneeskunde. Zo waren er de ‘negen-vrouwenmaaltijden’, waarbij negen vrouwen in stilte naar het huis van een kraamvrouw trokken, elk met een kommetje pap. Ze spraken geen woord. Hun stille tocht en de negen porties vormden samen een zegen. De kracht van het dorp werd verzameld in het voedsel dat de jonge moeder zou voeden en beschermen.
Bij ziekte haalde men brood en zout van negen verschillende boerderijen, zonder onderweg te spreken of zichzelf te noemen. Voor darmkwalen werd een aftreksel gemaakt van de schors van negen bomen, verzameld van negen stukken land. Bij de hik slikte men negen keer, waardoor de adem zijn weg weer terugvond.
Negen, het heilige getal
Waarom juist negen zo’n heilig getal werd, weten we niet precies. Er zijn prachtige boeken over geschreven, met theorieën over maancycli, oude kalenders en rituele tijd. Sommige onderzoekers, zoals Signe Cohen, vermoeden dat de wortels teruggaan op een oud Indo-Europees ritme van negen nachten, een heilige tijd tussen einde en begin.
Maar ook al blijft de oorsprong in nevelen gehuld, één ding is zeker: het getal negen weeft zich als een rode draad door de hele Germaanse cultuur en mythologie. Odin hing negen nachten aan Yggdrasil om de runen te ontvangen. Er waren negen werelden in de kosmos, negen moeders die Heimdall baarden, negen kruiden die Wodan gebruikte in zijn genezingsspreuk. Steeds weer verschijnt negen op momenten van overgang, inwijding en wedergeboorte.
Het is dan ook niet zo gek dat men in tijden van nood een beroep deed op het getal negen. Negen gaf structuur aan het ongrijpbare. Het maakte van machteloosheid een handeling, van wanhoop een ritueel. Door negen stappen te volgen, negen huizen te bezoeken of negen bomen te verzamelen, veranderde machteloosheid of wanhoop in vertrouwen.
Wanneer je vertrouwen wankelt
Ook wij kennen momenten waarop de grond onder ons wankelt, waarop we niet meer weten waar we het moeten zoeken. Alleen zijn de rituelen om ons houvast te geven verdwenen. We geloven niet meer in wonderen, niet in de kracht van een stil gebed of de zegen van een tocht langs negen deuren.
We geloven in verklaringen, in behandelplannen, in protocollen en bewijs. In het idee dat alles te begrijpen en te repareren valt, als we maar genoeg kennis verzamelen. Totdat de wetenschap haar schouders ophaalt en de dokter zegt dat hij het ook niet weet. Dan staan we met lege handen. Overgeleverd aan onze eigen angst, aan de machteloosheid wanneer we niets kunnen doen.
Er is geen priester meer die zegt dat het goedkomt, geen kruidenvrouw die een zalf mengt en fluistert dat de natuur het wel herstelt, geen dorp dat in stilte meeleeft. Alleen de noodkreet van ons eigen hoofd, dat schreeuwt om controle, terwijl het hart juist om vertrouwen vraagt.
Geen magie, maar biologie!
En dat is nu precies wat we van oude gebruiken kunnen leren. Dat een ritueel niet per se magie hoeft te zijn, maar een manier om weer vertrouwen te vinden. Om te zeggen: ik weet het niet, maar ik doe iets!
Want juist door iets te doen, hoe klein of symbolisch ook, zet je iets groots in gang. Je adem wordt dieper, spanning zakt weg, vanuit je hoofd daal je in je lichaam en je zelfherstellende vermogen komt weer op gang
Dat is geen magie, dat is biologie!
Ons zelfherstellende vermogen reageert op aandacht, op betekenis, op vertrouwen en geloof. Een ritueel, hoe eenvoudig ook, is de krachtigste manier om dat proces aan te wakkeren. Want als spanning wegzakt, krijgen lichaam en geest de ruimte om de balans te herstellen.
En zo komen we weer bij het getal negen. Want ook al zijn de oude rituelen verdwenen, we kunnen nog steeds tappen in de oeroude kracht die ligt opgeslagen in een cyclus van negen. Of je het nu begrijpt of niet, gelooft of niet: je voelt het tot in elke vezel van je lijf, wanneer je iets negen keer herhaalt. Want ‘negen’ spreekt een oeroude taal van vertrouwen, van geloof en van herstel.
Een eigentijds Noodvuur
Lieve lezer, wanneer je gedachten blijven malen, wanneer je je machteloos voelt of het leven je ontglipt, ga dan naar buiten voor een wandeling. Zet je gedachten in de time-out en stel je voor hoe alles weer in balans komt, in je lijf of in je leven. Voel het vertrouwen, voel de bevrijding.
Terwijl je hiervan geniet, zoek je onderweg negen kleine vondsten die brandbaar zijn. Takjes, een stukje schors, droge bladeren, dennenappels, wat je maar tegenkomt.
Thuis maak je vuur. Dat kan in een haard, een vuurkorf of een schaal buiten. Wanneer het vuur oplaait, staar je in de vlammen zoals men dat eeuwen geleden ook deed: met eerbied en vertrouwen.
Voeg dan één voor één je vondsten toe, terwijl je je zorgen, spanning, machteloosheid, angst en woede loslaat. Voel hoe het vuur het van je overneemt, hoe spanning oplost in warmte, hoe dat wat vastzit weer in beweging komt. Voel de ruimte die ontstaat, zodat de balans zich kan herstellen.
Negen vondsten, negen momenten van overgave. Meer is er niet nodig om de levensenergie weer te laten stromen.
Warme groet,
Astrid 🌿