Els, boom van Oerkracht en Beweging

Neem je lot in eigen handen

Als je me al een tijdje volgt, of je je al wat langer verdiept in kruidenleer, zal het geen geheim voor je zijn: kruiden zijn niet altijd heilzaam.

De term ‘baat het niet, dan schaadt het niet’ gaat niet op voor kruiden.

Je kunt niet zomaar een kruid uitproberen, omdat ‘het internet zegt’ dat het de oplossing is voor je probleem. Dat is net zoiets als willekeurig wat doosjes uit het laatje van de apotheek trekken om te zien wat het doet.

Dat idee vinden we te zot voor woorden, maar met kruiden wordt het helaas maar al te vaak gedaan.

En dan heb ik het niet alleen over de geneeskrachtige werking, maar ook over hun energie.

Niet alle kruiden zijn wezens van licht en liefde die voor ons klaarstaan om ons onder te dompelen in een warme omhelzing van rust en balans.

Neem bijvoorbeeld de Els (Alnus spp.).

Wachter van het moeras

Ze is een echte grensboom. Je vindt haar daar waar land en water elkaar nog net verdragen: langs oevers, in moerassen, op plekken waar je laarzen wegzakken en de bodem onder je voeten niet te vertrouwen is. Waar één stap te ver natte voeten betekent, en twee stappen te ver verdwijnen in de diepte.

Het is dan ook niet zo gek dat ze in oude verhalen bekendstaat als wachter van het moeras. De geesten van de wateren zouden in haar wortels wonen, en ieder die niet zuiver van hart was, zou worden meegetrokken de diepte in.

Dat beeld wordt nog sterker als je weet dat haar Engelse naam ‘Elder’ of ‘Alder’ etymologisch verwant is aan ‘álfir’, oftewel de Elfen. Niet de glinsterende elfen uit sprookjes, maar wezens van de schemerwereld.

Je loopt niet gedachteloos langs een Els. Je voelt in elke vezel van je lijf dat je op een grens staat, en grenzen zijn nooit onschuldig.

De kracht van bloed

Haar ware aard toont zich nog verder wanneer je haar hout snijdt. Binnen enkele minuten kleurt het diep donkerrood, alsof ze bloedt. Wij weten nu dat het oxidatie is, maar voor onze voorouders was het pure magie. Je zette je bijl in de stam en het hout kleurde rood als vlees. Dat beeld is niet zacht of geruststellend, maar dwingt tot respect. Geen wonder dat men geloofde dat het ongeluk bracht om een Els te kappen.

Maar juist dat rauwe randje geeft de Els haar heiligheid. Want bomen die ontzag inboezemen, roepen ook eerbied op. Haar bloedende hout werd niet gevreesd om het kwaad dat erin huisde, maar juist om de kracht die ze belichaamde. Het is die onvoorspelbare, levendige en nooit helemaal te doorgronden kracht die haar hout zo gewaardeerd maakte in rituelen en magisch werk.

Els zet in beweging

In oude rituelen was de Els geen boom van zoetgeurende offers of zachte genezing. Ze hoorde bij het werk dat rauw was, echt en confronterend. Bij zuiveringsvuren, grensovergangen en momenten waarop iets ouds moest worden losgelaten om ruimte te maken voor iets nieuws. Haar hout werd gezien als een brug: tussen water en vuur, tussen leven en dood, tussen het bekende en het onbekende.

In sommige tradities wordt ze genoemd onder de Nine Sacred Woods, de negen heilige houtsoorten die samen het rituele vuur voedden (daarover vertel ik je volgende week meer). Elk hout bracht zijn eigen kracht, en die van de Els was beweging. Ze wekte wat stilgevallen was, ze zuiverde en bracht de stroom weer op gang.

Niet op de zachtstromende manier van Wilg, of de liefdevolle uitnodiging van Berk. De Els vraagt niet vriendelijk, maar schreeuwt je wakker. Ze trekt je uit je luie stoel en duwt je met je poten in het moeras. Dit is geen boom voor wie wegduikt als het lastig wordt. Dit is de boom die je door elkaar schudt en zegt: kom op mens, dit is jouw leven, jouw pad, jouw keuze. Word wakker en neem je lot in eigen handen!

Leef het leven dat je echt wilt leven

Ze nodigt je uit om die grens over te gaan: de grens tussen water en land, tussen zekerheid en avontuur, tussen in slaap gesuste comfort en het leven dat je echt wilt leven. 

Ze leert je dat stroming niet ontstaat door af te wachten of mee te drijven in de stroom van anderen, maar door zelf in beweging te komen. Dat verandering niet komt door te mopperen over je omstandigheden, maar door actie te ondernemen.

Vuile handen, modder aan je laarzen, wilde haren en blik vooruit.

De Els is geen trooster en doet niet aan warme knuffels; ze is een katalysator. Ze sleurt je door de bagger heen, recht de diepte in, en fluistert pas weer als je je eigen kracht teruggevonden hebt.

Lieve lezer, de volgende keer dat je langs een oever loopt, speur dan eens naar de Els. Je ziet haar al van ver stralen: borst vooruit, blik vol vuur, en maling aan wat hoort of wat ‘het internet zegt’. Ze staat daar niet netjes te wachten tot het leven haar iets gunt. Ze groeit zoals zij dat wil; waarachtig, wild en vol magie. Precies zoals het leven bedoeld is.

Ga naast haar staan en voel wat haar energie met je doet. 

Stel jezelf dan de volgende vraag: ben ik aan het wachten tot het leven me iets gunt? Of stap ik tot aan mijn enkels de modder in en grijp ik het zelf?

Lees hier het volgende verhaal (vanaf 13 november)

Lees hier het vorige verhaal